مقایسه روند تحولی هوش شناختی، هوش هیجانی و هوش معنوی از نوجوانی تا بزرگسالی
محورهای موضوعی : روانشناسی
مرضيه السادات سجادي نژاد
1
*
,
صغرا اكبري چرمهيني
2
1 - گروه روانشناسي و مشاوره ، دانشكده علوم انساني، دانشگاه اراك، اراك، ايران.
2 - گروه روانشناسي و مشاوره ، دانشكده علوم انساني، دانشگاه اراك، اراك، ايران.
کلید واژه: تحول, هوش شناختي, هوش هيجاني, هوش معنوي,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر شناخت سیر تحولی هوش شناختی، هوش هیجانی و هوش معنوی و مقایسه چگونگی روند تحولي سه نوع هوش مذكور از نوجواني تا سالمندي بود. این پژوهش یک پژوهشی تحولی از نوع مقطعي و از نظر روش توصيفي از نوع علّي- مقايسه‌اي است. شرکت کنندگان در این پژوهش 691 نفر از شهروندان ساکن شهر اراک با دامنه سنی 14 تا 80 سال به روش نمونهگیری خوشهاي تصادفی انتخاب و به پرسشنامههاي هوش معنوی سهرابی و ناصری، پرسشنامه هوش هیجانی برادبری-گریوز و نسخه بزرگسالان آزمون ماتریسهای پیشرونده ريون پاسخ دادند. نتايج تحليل دادهها به روش تحليل واريانس دو راهه نشان داد كه بين گروههاي مختلف سني از نظر هوش معنوي تفاوت معناداري وجود داشت ولي در هوش شناختي و هيجاني اين تفاوت معنادار نبود. همچنين اثر تعاملي نوع هوش و گروه سني معنادار مشاهده شد. ميتوان نتيجه گرفت كه روند تحولي هوش شناختي، معنوي و هيجاني در گذر زمان از نوجواني تا سالمندي يكسان نيست و شايد در دورههاي پاياني زندگي با نقصان و زوال يكي از اين هوشها بتوان شاهد افزايش ديگري جهت جبران كاستيها براي حل مسايل زندگي بود.
This study aimed to investigate the evolution of cognitive intelligence, emotional intelligence, and spiritual intelligence and compare the development of the three types of intelligence from adolescence to old age. This research is cross-sectional developmental research design and descriptive method of a causal-comparative study. Participants in this study were 691 individuals living in Arak with an age range of 14-80 years were selected by random cluster sampling method, and answered Sohrabi and Naseri spiritual intelligence questionnaires, Bradbury-Graves Emotional Intelligence Questionnaire, and the adult version of the Raven’s Progressive Matrices Test. The results of data analysis by two-way analysis of variance showed a significant difference between different age groups in terms of spiritual intelligence, but this difference was not significant in cognitive and emotional intelligence. Also, the interaction effect of type of intelligence and age group was significant. It can be concluded that the developmental process of cognitive, spiritual, and emotional intelligence over time from adolescence to old age is not the same, and perhaps in the final stages of life with the loss and decline of one of these intelligences can be seen another increase to compensate for the deficiency to solve life problems.
اژه اي، ج؛ غلامعلي لواساني، م؛ رضايي، م و اكبري، ز.(1395). استانداردسازي آزمون هوشي ماتريس وين براي دانش آموزان 13-18ساله ايراني، مجله روانشناسي، 20(2)، 124-139.
بخشي، ن و يوسفي، ف. (1399). بررسي ويژگي هاي روانسنجي پرسشنامه نيمرخ شايستگي هيجاني، مجله روانشناسي، 24(2)، 150-166.
برک، ل. (1397). روانشناسی رشد (جلد اول). ترجمه یحیی سید محمدی. تهران. ارسباران
پاپایا، دی، ای؛ الدز، س؛ فلدمن، ر، دی. (1396). روانشناسی رشد و تحول انسان. ترجمه داود عرب قهستانی، هامایاک آوادیس یانس، حمیدرضا سهرابی، فروزنده داورپناه، افسانه حیات روشنایی، سیامک نقش بندی. تهران. انتشارات رشد.
چامورو-پرموزیک، تی ( 1393). تفاوتهای فردی. ترجمه یحیی سید محمدی. تهران. نشر روان.
حرانی، ابن شعبه. (1363). تحف العقول عن آل الرسول صلی الله علیهم، قم: بی نا
ریو، جی، ام. (1398). انگیزش و هیجان. ترجمه یحیی سید محمدی. تهران. نشر ویرایش.
سیف، ع.ا. (1380). روانشناسی پرورشی( روانشناسی یادگیری و آموزش). نشر آگاه.
فیرس، ای جی؛ ترال، تی جی. (1390). روانشناسی بالینی( مفاهیم، روش ها و حرفه). ترجمه مهرداد فیروزبخت. انتشارات رشد.
معتمدی، ع. (1399). روانشناسی سالمندی. تهران. سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت).
غباری بناب، باقر؛ سلیمی، محمد؛ سلیمانی، لیلا؛ نوری مقدم؛ ثنا. (1386). هوش معنوی، اندیشه نوین دینی. 3 (10): 147-125.
رحمانی، جهانبخش. (1386). پایایی، روایی و هنجاریابی آزمون ماتریسهای پیشرونده ریون پیشرفته در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان. دانش و پژوهش در روانشناسی، 34: 74-61.
گنجی، حمزه؛ میرهاشمی، م؛ ثابت، م. (1385). هنجاریابی مقدماتی آزمون هوش هیجانی برادبری-گریوز. طرح پژوهشی. معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن.
سهرابی، فرامرز و ناصری، اسماعیل. (1391). هوش معنوی و معیارهای سنجش آن. انتشارات آوای نور.تهران.
سجادی نژاد, مرضیه السادات, اکبری چرمهینی, صغری. (1395). بررسی تحولی هوش معنوی از نوجوانی تا سالمندی. پژوهش نامه روانشناسی مثبت.2(2)، 18-1.
Baltes, M., Kühl, K.-P., Gutzmann, H., & Sowarka, D. (1995): The potential of cognitive plasticity as diagnostic instrument: A cross-validation and extension. Psychology and Aging, 10, 167-172.
Baltes, P. B., Staudinger, U. M.,& Lindenberger, U. (1999). Lifespan psychology: Theory and application to intellectual functioning. Annual Review of Psychology, 50, 471–507.
Blanchard-Fields, F. (1997). The role of emotion in social cognition across the adult life span. In K. W. Schaie & M. P. Lawton (Eds.), Annual review of gerontology and geriatrics (Vol. 17, pp. 238-265). New York: Springer.
Bhullar, A. (2015). The growth of spiritual intelligence. Indian Journal of Educational Studies: An Interdisciplinary Journal, 2(1), 2349-6908.
Carstensen, L. L., & Frederickson, B. (1998). Socioemotional selectivity in healthy older people and ounger people living the the Human Immunodeficiency Virus: The centrality of emotion when the future is constrained. Health Psychology, 17, 1-10.
Carstensen, L. L., & Turk-Charles, S. (1994). The salience of emotion across the adult life course. Psychology & Aging, 9, 259-264.
Carstensen, L. L., Fung, H. H., & Charles, S. T. (2003). Socioemotional selectivity theory and the regulation of emotion in the second half of life. Motivation and Emotion, 27(2), 103-123.
Carstensen, L. L., Pasupathi, M., Mayr, U., & Nesselroade, J. R. (2000). Emotional experience in everyday life across the adult life span. Journal of Personality and Social Psychology, 79(4), 644-655.
Cattell, R. B. (1971). Abilities: Their structure, growth, and action. Boston: Houghton Mifflin.
Costa, P. T., Jr., Herbst, J. H., McCrae, R. R., & Siegler, I. C. (2000). Personality at midlife: Stability, intrinsic maturation, and response to life events. Assessment, 7(4), 365-378.
Crain, W. (2015). Theories of development: Concepts and applications: Concepts and applications. Psychology Press.
Emmons, R. A. (2000). Is spirituality an intelligence? Motivation, cognition, and the psychology of ultimate concern. The International Journal for the psychology of Religion, 10(1), 3-26.
Ganji, Hamza; Mirhashemi, M.; Sabet, M. (1385). Preliminary standardization of Bradbury-Graves emotional intelligence test. Research Project. Islamic Azad University, Roodehen Branch.
Goleman, D. (1998). Working with emotional intelligence. London: Bloomsbury Publishing.
Goleman, D. (2001). An EI-based theory of performance. In C., Cherniss & D. Goleman (Eds.), The emotionally intelligent workplacxe: How to select for, measure, and improve emotional intelligence in individuals, groups, and organizations(pp. 27-44). San Francisco: Jossey-Bass.
Horn, J. L. (1970). Organization of data on life-span development of human abilities. In Life-span developmental psychology (pp. 423-466). Academic Press.
Horn, J. L., Donaldson, G., & Engstrom, R. (1981). Apprehension, memory, and fluid intelligence decline in adulthood. Research on Aging, 3, 33–84.
Labouvie-Vief, G., & Medler, M. (2002). Affect optimization and affect complexity: Modes and styles of regulation in adulthood. Psychology and Aging, 17(4), 571-588.
Rippeth, R. A. M. (2003). An investigation of the relationship between emotional intelligence and family environment, ego development and alexithymia. Dissertation Abstracts International Section A: Humanities & Social Sciences, 64(2-A), 410.
Roehlkepartin, E. C., Benson, P. L., King, P. E. & Wagener, L. M. (2006). Spiritual Development in Childhood and Adolescence: Moving to the Scientific Mainstream. In: The Handbook of Spiritual Development In Childhood and Adolescence. Thousand Oaks, CA: Sage Publication.
Salovey, P., & Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, cognition and personality, 9(3), 185-211.
Schaie, K. W., Willis, S. L. (2000). A stage theory model of adult cognitive development revised. In B. Rubinson, M. Moss, & M. Kleban (Eds.). The many dimensions of aging: assays in honor of M. Powell Lawton(pp.173-191). New York: Springer.
Seligman, M. E. P., Forgeard, M., & Kaufman, S. B. (2016). Creativity and aging: What we can make with what we have left. Prospection and Life’s Enduring Questions, 305-350.
Skrzypińska, K. (2021). Does spiritual intelligence (SI) exist? A theoretical investigation of a tool useful for finding the meaning of life. Journal of religion and health, 60(1), 500-516.
Verhaghen, P., & Salthouse, T. A.(1997). Meta analyses of age-cognition relations in adulthood: Estimates of linear and nonlinear age effects and structural models. Psychological Bulletin,122, 231-249.
Wade, N. G., Worthington Jr, E. L., & Haake, S. (2009). Promoting forgiveness: Comparison of explicit forgiveness interventions with an alternative treatment. Journal of Counseling and Development, 87(1), 143-151.
William C., Crane. (2013). "Growth Theories: Concepts and Applications." Translated by Alireza Rajaei and Gholamreza Khoeinejad, Roshd Publications, Tehran.
Zohar, D., Marshall, I., & Marshall, I. N. (2000). SQ: Connecting with our spiritual intelligence. Bloomsbury Publishing USA.