رابطه علی خودتخریب‌گری دختران نوجوان و باورهای غیرمنطقی مادران با نقش میانجی اضطراب والدین و رابطه والد-نوجوان

اشرف سادات موسوی ¹ ( دانشگاه حضرت معصومه )
مهری خرمی نودهی ² ( روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، تهران، ایران )

تاریخ ارسال : 1403/12/25 تاریخ تایید : 1404/05/05

کلید واژه: خودتخریب‌گری, باورهای غیرمنطقی, رابطه والد-نوجوان, اضطراب,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه علی باورهای غیرمنطقی والدین و خودتخریب‌گری دختران نوجوان با نقش واسطه‌ای اضطراب والدین و رابطه والد- نوجوان انجام شد. جامعه آماری پژوهش، دختران متوسطه دوم شهر تهران و مادران آنان بودند. نمونه‌گیری به‌صورت تصادفی چندمرحله‌ای (خوشه‌ای) ابتدا بر اساس مناطق آموزش و پرورش و سپس با همکاری آموزش و پرورش مناطق و مدارس، از مدارس و به تعداد 160 نفر انجام شد. برای گردآوری داده‌ها پرسشنامه ارزیابی رابطه والد- نوجوان، مقیاس خودتخریب‌گری مزمن، آزمون باورهای غیرمنطقی و آزمون اضطراب حالت- صفت اسپییلبرگر به‌کار رفت. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS-25 و Amos-25 انجام شد. شاخص‌های برازش مدل نشانگر برازش مدل با داده‌ها بود. رابطه علی میان باورهای غیرمنطقی والدین و خودتخریب‌گری نوجوانان دختر هم به‌طور مستقیم و هم به‌طور غیرمستقیم و از طریق متغیرهای میانجی تأیید شد. در نتيجه گيری كلی می‌توان گفت باورهای غيرمنطقی مادر با افزایش اضطراب مادر و اثرگذاری مخرب بر روابط والد-نوجوان می‌تواند منجر به بروز خودتخریب‌گری در نوجوان شود. در نظر گرفتن این یافته‌ها برای درمان رفتارهای خوتخریب‌گر نوجوانان سودمند است.

چکیده انگلیسی :

The present study aimed to investigate the causal relationship between parents' irrational beliefs and self-destructive behavior in adolescent girls, with the mediating role of parental anxiety and the parent-adolescent relationship. The statistical population consisted of high school girls in Tehran and their mothers. Sampling was conducted in a multistage cluster random method, first based on educational districts and then with the cooperation of district and school administrations, leading to a sample size of 160 participants. Data were collected using the Parent-Adolescent Relationship Survey (PCRS), the Chronic Self-Destructiveness Scale (CSDS), the Irrational Beliefs Test (IBT), and the State-Trait Anxiety Inventory (STAI). Data analysis was performed using Pearson correlation coefficient and path analysis through SPSS-25 and Amos-25 statistical software. Model fit indicators showed a good fit between the proposed model and the data. Moreover, the causal relationship between parents' irrational beliefs and adolescent girls' self-destructive behavior was confirmed both directly and indirectly, via the mediating variables. In conclusion, it can be said that mothers' irrational beliefs, through their detrimental impact on the parent-adolescent relationship, may lead to self-destructive behavior in adolescents. Considering these findings can be beneficial in treating adolescents' self-destructive behaviors.

منابع و مأخذ:

تریکان، سمیه؛ گودرزی، محمدعلی؛ تقوی، محمدرضا؛ ایمانی، مهدی (1403). مقایسه‌ی اثربخشی درمان‌های شناختی-رفتاری و مبتنی بر پذیرش و تعهد بر نشانه‌های افسردگی، افکار غیرمنطقی، بازداری هیجانی و ارزشمندی در زندگی در بیماران مبتلا به اختلال افسردگی اساسی. مجله روان‌شناسی، 28(4)، 404-414.#
توزنده‌جانی، حسن؛ ابهر زنجانی، فرناز (1389). بررسی نقش میانجی‌گرایانه جو عاطفی خانواده در رابطه ویژگیهای خلق وخو با خودتخریبی دانش آموزان نوجوان دختر مبتلا به اختلال مصرف مواد. شریه پیشرفت‌های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش، 18(2). #
دادستان، پریرخ؛ احمدی ازغندی، علی؛ حسن‌آبادی، حمیدرضا (1385). تنیدگی والدینی و سلامت عمومی : پژوهشی درباره رابطه تنیدگی حاصل از والدگری با سلامت عمومی در مادران پرستار و خانه‌دار دارای کودکان خردسال. وانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی, 7(2)، 171-184. #
ساداتی فیروزآبادی، سمیه (2015). رابطة ابعاد کمال‌گرایی با اضطراب حالتی/خصلتی در دانش‌آموزان دبیرستانی تیزهوش. فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 2(8), 99-110. #
فلاحی، حسن؛ اندیشمند، ویدا؛ کامیابی، میترا؛ سلطانی، امان‌الله (2021). رابطه بین باورهای غیرمنطقی و مدیریت احساسات با قضاوت اخلاقی و کنترل کلاس با توجه به نقش میانجی افکار اضطرابی دبیران. پژوهش در نظام‌های آموزشی, 15(53)، 110-126. #
موسوی، اشرف‌سادات؛ آزادفلاح، پرویز؛ فراهانی، حجت‌الله (1402). گسترش مدل خودتخریب‌گری با تأکید بر تحول‌یافتگی من. مجله روانشناسی، 27(3)، 233-241.#
Araghi, Y. (2008). Comparison of the quality of parent- Child Relationship of two Groups of Aggressive and Non Aggressive boy Students. Journal of Psychological Studies, 4(4), 113-129. doi:10.22051/psy.2008.1644#
Bahrami, M., & Roshan, M. (2018). The Relation between Religious Orientations, Irrational Beliefs, and Substance Abuse Tendencies among Teenagers. Ferdowsi University of Mashhad Journal of Social Sciences, 15(1), 169-187. doi:10.22067/jss.v15i1.67542#
Baumeister, R. F., & Scher, S. J. (1988). Self-defeating behavior patterns among normal individuals: Review and analysis of common self-destructive tendencies. Psychological Bulletin, 104(1), 3-22. doi:10.1037/0033-2909.104.1.3#
Beatty, S. E., Cross, D. S., & Shaw, T. M. (2008). The impact of a parent-directed intervention on parent-child communication about tobacco and alcohol. Drug Alcohol Rev, 27(6), 591-601. doi:10.1080/09595230801935698#
Beck, A. T. (1976). Cognitive Therapy and the Emotional Disorders.: International Universities Press.#
Bentler, P. M. (2005). EQS 6 Structural Equations Program Manual. Encino, CA: Multivariate Software.#
Bergman, M. M., & Scott, J. (2001). Young adolescents' wellbeing and health-risk behaviours: Gender and socio-economic differences. Journal of Adolescence,, 24(2), 183-197. doi:10.1006/jado.2001.0378#
Byrne, B., & St, C. (2022). Structural Equation Modeling With AMOS.#
Ellis, A. (1999). Rational Emotive Behavior Therapy and Cognitive Behavior Therapy for Elderly People. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 17(1), 5-18. doi:10.1023/A:1023017013225#
Fine, M. A., Moreland, J. R., & Schwebel, A. I. (1983). Long-term effects of divorce on parent–child relationships. Developmental Psychology, 19(5), 703-713. doi:10.1037/0012-1649.19.5.703#
Jones, R. A. (1968). A factored measure of Ellis’ irrational belief system with personality and maladjustment correlates. Dissertation Abstracts International, 29(11-B), 4379-4380.#
Kelley, K., Byrne, D., Przybyla, D. P. J., Eberly, C., Eberly, B. W., Greendlinger, V., . . . Gorsky, J. M. (1985). Chronic self-destructiveness: Conceptualization, measurement, and initial validation of the construct. Motivation and Emotion, 9, 135-151. #
Luk, J. W., Farhat, T., Iannotti, R. J., & Simons-Morton, B. G. (2010). Parent-child communication and substance use among adolescents: do father and mother communication play a different role for sons and daughters? Addict Behav, 35(5), 426-431. doi:10.1016/j.addbeh.2009.12.009#
McKee, L., Colletti, C., Rakow, A., Jones, D. J., & Forehand, R. (2008). Parenting and Child Externalizing Behaviors: Are the Associations Specific or Diffuse? Aggress Violent Behav, 13(3), 201-215. doi:10.1016/j.avb.2008.03.005#
Mohammad-Eini., Z., & Fayyaz., I. (2016). The study of the relationship between ineffective beliefs and coping styles with the tendency toward high-risk behaviors in adolescent girls aged 14-18 years old in Qom. Journal of Research in Educational Systems, 10(32), 208-234. doi:https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.23831324.1395.10.32.10.7#
mostashari, e., mehryar, a.-h., Sohrabi, N., & Javidi, H. (2021). Predicting self- Harming in Adolescent Girls based on Irrational Beliefs, Emotional Dysregulation Regulation and Social Support. Journal of Social Work Research, 7(26), 147-180. doi:10.22054/rjsw.2022.60494.492#
Mousavi, A. S., Azadfalah, P., Farahani, H., & Dehghani, M. (2015). The Validity, Reliability and Factorial Structure of the Chronic Self-Destructiveness Scale (CSDS). Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 21(2), 132-143. Retrieved from http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-2429-en.html#
Nock, M. K. (2010). Self-injury. Annu Rev Clin Psychol, 6, 339-363. doi:10.1146/annurev.clinpsy.121208.131258#
Razavi, P., & Abed, N. (2023). The mediating role of immature defense mechanisms in relation between childhood trauma and self-destructive characteristics. Rooyesh-e-Ravanshenasi Journal(RRJ), 12(5), 173-182. Retrieved from http://frooyesh.ir/article-1-4637-fa.html#
Rosales, K., Wendel Rice, E., & Brown, L. M. (2022). Indirect Self-Destructive Behaviors. In M. Pompili (Ed.), Suicide Risk Assessment and Prevention (pp. 295-311). Cham: Springer International Publishing.#
Salimi, S. H., Ramazani, A., Khavanaki, Z., & Amiri, M. (2009). The Relationships between Mothers' Irrational Beliefs with Their Children's Behavioral Problems. Applied Psychology, 3(1), 45-56. doi:https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.20084331.1388.3.1.5.6#
Sobel, M. E. (1982). Asymptotic Confidence Intervals for Indirect Effects in Structural Equation Models. Sociological Methodology, 13, 290-321. doi:https://doi.org/10.2307/270723#
Solimannejad, M., Niazi, M., & Solimannejad, T. (2023). Irrational Beliefs and Tendency to Risky Behaviors (Case Study of Youth and Adolescents in Kashan). Alborz University Medical Journal, 12(4), 468-476. doi:10.61186/aums.12.4.468#
soruri, m., Bayat, A., & Hosseinzade, A. (2023). Mediating Role of Emotional Security in Relationship between High-risk Behaviors and Family Communication Patterns in Adolescents. Journal of Family Research, 19(3), 533-550. doi:10.48308/jfr.19.3.533#
Stith, S. M., Liu, T., Davies, L. C., Boykin, E. L., Alder, M. C., Harris, J. M., . . . Dees, J. E. M. E. G. (2009). Risk factors in child maltreatment: A meta-analytic review of the literature. Aggression and Violent Behavior, 14(1), 13-29. doi:10.1016/j.avb.2006.03.006#
van Heeringen, K. (2015). Kees van Heeringen (ed.): Understanding suicidal behaviour: the suicidal process approach to research, treatment and prevention. Suicidologi, 7. doi:10.5617/suicidologi.1517#

مقالات مرتبط