نقش ناگویی هیجانی در پیش بینی گرایش به رفتارهای پرخطر بر مبنای نقش واسطه‌ای حمایت اجتماعی ادراک شده
محورهای موضوعی : روانشناسی
مرضیه فرزادنیا
1
(گروه روانشناسی بالینی، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران)
کلید واژه: رفتارهاي پرخطر, حمایت اجتماعی ادراک‌شده, ناگویی هیجانی,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر پژوهشی توصیفی از نوع همبستگی است و با هدف تعیین نقش واسطه‌ای حمایت اجتماعی ادراک‌شده در رابطه بین ناگویی هیجانی و گرایش به رفتارهای پرخطر در دختران دانشجوی مقطع کارشناسی یکی از دانشگاه‌های شهر قم اجرا شد. 470 دانشجو در دو مرحله با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای و خوشه‌ای انتخاب شدند و مقیاس حمایت اجتماعی ادراک‌شدۀ چندبُعدی (MSPSS)، مقیاس ناگویی هیجانی تورنتو-20 (TAS-20)، و مقیاس خطرپذیري نوجوانان ایرانی (IARS) را تکمیل کردند. تحلیل داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS 22 وLisrel 8/72 انجام شد. طبق نتایج، حمایت اجتماعی ادراک‌شده با رفتارهای پرخطر، همبستگی منفی معنادار و ناگویی هیجانی با رفتارهای پرخطر، همبستگی مثبت معنادار دارد. تحلیل مسیر نشان داد حمایت اجتماعی ادارک‌شده، نقش واسطه‌ای در رابطۀ بین ناگویی هیجانی و گرایش به رفتارهای پرخطر دارد. می‌توان از این یافته‌ها جهت شناسایی افراد در معرض خطر استفاده کرد و از طریق تقویت هوش هیجانی و مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی، همچنین، با تقویت حمایت اجتماعی در افراد مبتلا به ناگویی هیجانی، گرایش به رفتارهاي پرخطر را کاهش داد.
The present research that is a descriptive and correlational study, aimed to investigate the mediating role of perceived social support in relation between Alexithymia and tendency to high-risk behaviors in master degree girl students of one of the universities in Qom city who were studied in the year 2017-2016, was implemented. 470 students were selected in two phases by stratified and cluster random sampling, and completed multidimensional scale of P\perceived social support (MSPSS), Toronto alexithymia scale -20 (TAS-20), and scale of Iranian adolescents risk-taking scale (IARS). Analysis of data was done by using Pearson correlation coefficient and path analysis by using software SPSS 22 and Lisrel 8/72. According to the results, perceived social support had meaningful negative correlation with tendency to high-risk behaviors and alexithymia had meaningful positive correlation with tendency to high-risk behaviors. Path analysis showed that perceived social support had a mediating role in the relation between alexithymia and its tendency to high-risk behaviors. The findings of this research can be used to identify individuals who expose at risk and by strengthening emotional intelligence and relational and social skills, also, with strengthening perceived social support in individual with alexithymia can reduce tendency to high-risk behaviors.
اسماعیل‌زاده، هاجر.، اسدی، مسعود.، میری، میرنادر و کرامتکار، مریم (1393). بررسی شیوع رفتارهاي پرخطر در بین نوجوانان شهر قزوین در سال‌های 91-90 . مجله تخصصی اپیدمیولوژي ایران، 10 (3): 82-75.
افشار، سارا.، صدیقی ارفعی، فریبرز.، جعفری، اصغر و محمدی، حسین (1394). رابطه ابعاد هوش معنوی و گرایش به اعتیاد و مقایسه آن بین دانشجویان دختر و پسر. مجلۀ پژوهش در دین و سلامت، 1 (2). 18-10.
بشارت، محمدعلی (1392). نقش واسطه‌اي راهبردهای نظم‌دهی شناختی هیجان در رابطه بین سبک‌های دلبستگی و ناگويي هيجاني. روانشناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 10 (37): 16-5.
بشارت، محمدعلی.، خواجوی، زینب و پورخاقان، فاطمه (1391). نقش واسطه‌اي ناگويي هيجاني در رابطه بين سبک‌هاي دلبستگي و عملکرد جنسي. رویش روانشناسی، 1 (4): 64-51.
بشارت، محمدعلی و گنجی، پویش (1391). نقش تعديل‌كنندۀ سبك‌هاي دلبستگي در رابطۀ بين ناگويي هيجاني و رضايت زناشويي. مجلۀ اصول بهداشت رواني، 14 (4): 335-324.
بشارت، محمدعلی.، گرانمایه‌پور، شیوا.، پورنقدعلی، علی.، افقی، زهرا.، حبیب‌نژاد، محمد و آقایی‌ثابت، سارا (1393). رابطۀ ناگویی هیجانی و مشکلات بین‌شخصی: نقش تعدیل‌کننده سبک‌هاي دلبستگی. روانشناسی معاصر، 9 (1): 16-3.
بگیان کوله‌مرز، محمدجواد.، نریمانی، محمد.، سلطانی، ساناز و مهرابی، علیرضا (1393). مقایسه نارسایی هیجانی و کنترل عواطف در سوء‌مصرف‌کنندگان مواد و افراد سالم. فصلنامه اعتیادپژوهی سوءمصرف مواد، 8 (29): 147-131.
بيرامي، منصور و اسمعلي، احمد (1389). مقايسه عوامل و صفات شخصيتي دانشجويان داراي روابط جنسي پرخطر و فاقد روابط جنسي پرخطر. مجله پزشكي اروميه، 21 (3): 220-215.
پرپوچی، بهجت.، احمدی، مجید و سهرابی، فرامرز (1392). رابطۀ دینداری و حمایت اجتماعی با رضایت از زندگی دانشجویان دانشگاه. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 14 (3): 68-60.
حسن، جعفر.، شيخان، ريحانه.، محمودزاده، اكرم و نيكرو، معصومه (1393). نقش بهزيستي معنوي و راهبردهاي مقابله‌اي در رفتارهاي پرخطر نوجوانان. انديشه و رفتار، 9 (33): 26-17.
حسین‌زاده، علی اصغر.، عزیزی، مرتضی و توکلی، حسین (1393). حمایت اجتماعی و رضایت از زندگی در نوجوانان: نقش واسطه‌ای خودکارآمدی و حرمت خود. روانشناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 11 (41): 114-103.
حسینی المدنی، علی.، کریمی، یوسف و بهرامی، هادی (1391). پیش بینی عضویت نوجوانان و جوانان در گروه‌های معتاد و غیرمعتاد براساس حمایت اجتماعی ادراک‌شده، سبک‌های دلبستگی، سبک‌های هویتی و صفات شخصیتی. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 13 (3): 45-33.
حسینی المدنی، علی.، احدی، حسن.، کریمی، یوسف.، بهرامی، هادی و معاضدیان، آمنه (1391). مقایسۀ تاب‌آوری، سبک‌های هویتی، معنویت و حمایت اجتماعی ادراک‌شده در افراد معتاد، غیرمعتاد و بهبودیافته. فصلنامۀ اعتیادپژوهی سوءمصرف مواد، 6 (21): 64-47.
رحمتی نجار کلایی، فاطمه.، نیکنامی، شمس الدین.، امین شکروی، فرخنده.، فرمانبر، ربیع‌الله.، احمدی، فضل‌الله و جعفری، محمدرضا (1390). خانواده و نقش آن در بروز رفتارهای پرخطر ایدز: یک مطالعۀ کیفی. مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان، 20 (77): 80-69.
رضایی جمالویی، حسن.، آریاپوران، سعید.، کچویی، محسن.، مرادی، حسین و طاهری، مهدی (1394). پیش بینی کاهش مصرف مواد در دانش آموزان دبیرستانی بر اساس دلبستگی به خدا، نگرش مذهبی، حمایت اجتماعی و هیجان‌خواهی. روانشناسی و دین، 8 (2): 96-79.
زاده محمدی، علی و احمدآبادی، زهره (1388). بررسی رفتارهای پرخطر نوجوانان و راهکارهای پیشگیری از وقوع جرم در محیط خانواده. فصلنامۀ خانواده‌پژوهی، 5 (20): 485-467.
زاده محمدي، علی.، احمدآبادي، زهره و حیدری، محمود (1390). تدوین و بررسی ویژگی‌هاي روانسنجی مقیاس خطرپذیري نوجوانان ایرانی. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 17 (3): 225-218.
زارعی، عارف؛ باقرزاده، راضیه؛ غریبی، طیبه؛ و روانی‌پور، مریم (1399). گرایش به رفتارهای پرخطر در نوجوانان شهر بوشهر و عوامل مرتبط با آن، سال ۱۳۹۸. دو ماهنامه طب جنوب، ۲۳ (۶) :۵۶۸-۵۵۴.
سلیمی، عظیمه.، جوکار، بهرام و نیک‌پور، روشنک (1388). ارتباطات اینترنتی در زندگی: بررسی نقش ادراک حمایت اجتماعی و احساس تنهایی در استفاده از اینترنت. مطالعات روانشناختی، 5 (3):102-81 .
شجاعی مهر، پروانه؛ مؤمنی، خدامراد؛ و کرمی، جهانگیر (1399). رابطة امنیت روانی، حمایت اجتماعی و تاب‌آوری با بروز اختلال تنیدگی پس از سانحه. مجله روانشناسی، 94 (24): 184-199.
عیسی زادگان، علی.، حسنی، محمد.، احمدیان، لیلا و امانی، جواد (1392). مقایسۀ راهبردهاي تنظیم شناختی هیجان و سلامت عمومی، در افراد با نارسایی هیجانی و بدون نارسایی. پژوهش‌هاي روانشناختی، 16 (1): 83-65.
فتحی، یوسف و ذاکری‌پور، غلامرضا (1393). شناسایی علل گرایش نوجوانان به رفتارهای پرخطر و راهکارهای مقابله با آن. فصلنامۀ علمی- تخصصی دانش انتظامی پلیس پایتخت، 7 (1): 126-95.
گراوند، یاسر؛ آتش افروز، عسگر؛ و عنبری، علی (1399). مدل یابی رابطة ساختاری امنیت و شادکامی اجتماعی با نقش واسطه‌ای سرمایه‌های روانشناختی: مورد مطالعه شهر اهواز. مجله روانشناسی، 95 (24): 334-350.
محمدعلي‌پور، زينب.، رستمی، محمد و قائم مقامي، مریم (1389). رابطه سبك‌هاي دلبستگي و رفتارهاي پرخطر. فصلنامه اعتياد پژوهي سوءمصرف مواد، 4 (15): 90-83.
محمدی، لیلا.، تنها، زهرا و رحمانی، سوده (1394). رابطۀ بین راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و رفتارهای پرخطر به واسطۀ حمایت اجتماعی ادراک‌شده. فصلنامۀ پژوهش‌های نوین روانشناختی، 10 (39): 187-161.
هاشمی، تورج.، خلیلزاد بهروزیان، سعیده و ماشینچی عباسی، نعیمه (1391). جنسیت، ناگویی هیجانی و نظریه ذهن در دانشجویان. دو فصلنامه علمی-پژوهشی شناخت اجتماعی. 1 (2): 13-6.
هاشمی، تورج.، محمدزاده گان، رضا.، قاسم بکلو، یونس.، ایرانی، محمد امین و وکیلی، سجاد (1393). مقایسه سلامت عمومی و حمایت اجتماعی در افراد وابسته به مواد و افراد سالم. اعتیاد پژوهی سوءمصرف مواد، 8 (31): 133-119.
Abbasi, M; Bagyan, M. J; & Dehghan, H. (2014). Cognitive Failure and Alexithymia and Predicting High–Risk Behaviors of Students With Learning Disabilities. Int J High Risk Behav Addict. 3(2): e16948. PMC – PubMed
Altaf, A. et al. (2009). High-risk behaviors among juvenile prison inmates in Pakistan. Public Health 123: 470–475.
Appleyard, K., Egeland, B., & Sroufe, L. A. (2007). Direct social support for young high risk children: Relations with behavioral and emotional outcomes across time. Journal of abnormal child psychology, 35(3): 443-457.
Averna, S., & Hesselbrock, V. (2001). The Relationship Of Perceived Social Support To Substance Use In Offspring Of Alcoholics. Journal of Addictive Behaviors, 26, 363-374.
Bagby, R.Michael, Taylor, Graeme J., & Parker, James D. A. (1994). The twenty-item Toronto Alexithymia Scale-I. ITEM SELECTION AND CROSS-VALIDATION OF THE FACTOR STRUCTURE. found of Psychosomatic Research. 38(1): 23-32,
Bahadivand S, Doosti-Irani A, Karami M, Qorbani M, Mohammadi, Y. (2021). Prevalence of High-Risk Behaviors among Iranian Adolescents: a Comprehensive Systematic Review and Meta-Analysis. J Educ Community Health. 2021; 8 (2):135-142.
Basharpoor, S., Ahmadi, S. (2020). Predicting the tendency towards high-risk behaviors based on moral disengagement with the mediating role of difficulties in emotion regulation: A Structural Equation Modeling. Journal of Research in Psychopathology, 1(1), 32-39.
Besharat, M. A. (2010). Relationship of alexithymia with coping styles and interpersonal problems. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5: 614-618.
Bowleg, L., Burkholder, G. J., Massie, J. S., Wahome, R., Teti, M., Malebranche, D. J., & Tschann, J. M. (2013). Racial discrimination, social support, and sexual HIV risk among Black heterosexual men. AIDS and Behavior, 17(1): 407-418.
Calvete, E., & Connor-Smith, J. K. (2006). Perceived social support, coping, and symptoms of distress in American and Spanish students. Anxiety, Stress, and Coping, 19(1): 47-65.
Canty-Mitchell, J., & Zimet, G. D. (2000). Psychometric properties of the Multidimensional Scale of Perceived Social Support in urban adolescents. American journal of community psychology, 28(3): 391-400.
Cole, J, Logan, T.K. & Walker, R. (2011). Social exclusion, Personal control, Self-regulation, and Stress among Substance Abuse Treatment Clients, Drug and Alcohol Dependence, 113(1): 13-20.
Craparo, G., Ardino,V., Gori, A., & Caretti, V. (2014). The relationships between early trauma, dissociation, and alexithymia in alcohol addiction. Psychiatry Investigation, 11 (3): 330-335.
Costa, F. M., Jessor, R., Turbin, M. S., Dong, Q., Zhang, H., & Wang, C. (2005). The role of social contexts in adolescence: Context protection and context risk in the United States and China. Applied developmental science, 9(2): 67-85.
Cui, S., Cheng. F., Yuan, Q., Zhang, L., Wang, L., Zhang, K., and Zhou, X. (2021) Association Between Alexithymia, Social Support, and Duration of Methamphetamine Use Among Male Methamphetamine-Dependent Patients. Front. Psychiatry 12:713210.
Donovan, J. E., Jessor, R., & Costa, F. M. (1991). Adolescent health behavior and conventionality-unconventionality: An extension of problem-behavior therapy. Health Psychology, 10(1): 52-61.
Eskandari Rad, H., Hoseini, H., Bakhshipor, B. & Eskandari Rad, R. (2014). The relationship between spiritual intelligence, social support and sms addiction among student of eastern Mazandaran universities in 2011. Indian Journal of Fundamental and Applied Life Sciences, 4 (S4), 3696-3702.
Evren, C., Kose, S., Sayar, K., Ozcelik, B., Borckardt, J. P., Elhai, J. D., & Cloninger, C. R. (2008). Alexithymia and temperament and character model of personality in alcohol‐dependent Turkish men. Psychiatry and clinical neurosciences, 62(4): 371-378.
Fantini-Hauwel, C., Boudoukha, A. H., & Arciszewski, T. (2012). Adult attachment and emotional awareness impairment: a multimethod assessment. Socioaffective neuroscience & psychology, 2(1), 10744
. Gaggero, G., Bonassi, A., Dellantonio, S., Pastore, L., Aryadoust, V., & Esposito, G. (2020). A scientometric review of alexithymia: Mapping thematic and disciplinary shifts in half a century of research. Frontiers in psychiatry, 11, 1405.
Ghorbani, N., Bing, M. N., Watson, P. J., Davison, H. K., & Mack, D. A. (2002). Self-reported emotional intelligence: Construct similarity and functional dissimilarity of higher-order processing in Iran and the United States. International Journal of psychology, 37(5): 297-308.
Grosso, A. (2010). Social support as a predictor of HIV testing in at-risk populations: a research note. Journal of health and human services administration, 53-62.
Hamidi, S., Rostami, R., Farhoodi, F., & Abdolmanafi, A. (2010). A study and comparison of Alexithymia among patients with substance use disorder and normal people. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5: 1367-1370.
Kauhanen, J., Julkunen, J., & Salonen, J. T. (1992). Coping with inner feelings and stress: heavy alcohol use in the context of alexithymia. Behavioral Medicine, 18(3), 121-126.
Kojima, M. (2012). Alexithymia as a prognostic risk factor for health problems: a brief review of epidemiological studies. BioPsychoSocial medicine, 6(1): 1-9.
Loas, G., Fremaux, D., Otmani, O., Lecercle, C., & Delahousse, J. (1997). Is alexithymia a negative factor for maintaining abstinence? A follow-up study. Comprehensive Psychiatry, 38(5): 296-299.
Long, K. Q., Ngoc-Anh, H. T., Hong Phuong, N., Tuyet Hanh, T. T., Park, K., Takeuchi, M., ... & Van, M. H. (2021). Clustering Lifestyle Risk Behaviors among Vietnamese Adolescents and Roles of School: A Bayesian Multilevel Analysis of Global School-Based Student Health Survey 2019. The Lancet Regional Health - Western Pacific 15 : 100225.
Mazzaferro, K. E., Murray, P. J., Ness, R. B., & Bass. (2006). Depression, stress, and social support as predictors of high-risk sexual behaviors and STIs in young women. Journal of Adolescent health, 39(4): 601-603.
Nikmanesh, Z; Darvish Molla, M; Mehranfard, M. (2021). The Mediating Role of Alexithymia in the Relationship between Defense Mechanisms and Tendency to High-risk Behaviors among Adolescents. Journal of Health Research. 11(1):29-36.
Osmany, M., Ali, M. S., Rizvi, S., Khan, W., & Gupta, G. (2014). Perceived social support and coping among alcohol/cannabis dependents and non-dependents. Delphi Psychiatry Journal, 17(2), 375-382.
Panaghi, L., Mohammadi, S., Poshtmashhadi, M.; Zadehmohammadi, A. & Ahmadabadi, Z. (2013). High Risk Behaviors among Iranian Adolescents: Evaluating the Effect of Family Factors. PRACTICE In Clinical Psychology, 1(1). 33-40.
Park, S., Kim, H., & Kim, H. (2009). Relationships between parental alcohol abuse and social support, peer substance abuse risk and social support, and substance abuse risk among South Korean adolescents. Adolescence, 44(173): 87.
Parker, J. D., Taylor, R. N., Eastabrook, J. M., Schell, S. L., & Wood, L. M. (2008). Problem gambling in adolescence: Relationships with internet misuse, gaming abuse and emotional intelligence. Personality and Individual differences, 45(2): 174-180.
Pickett, W., Dostaler, S., Craig, W., Janssen, I., Simpson, K., Shelley, S. D., & Boyce, W. F. (2006). Associations between risk behavior and injury and the protective roles of social environments: an analysis of 7235 Canadian school children. Injury Prevention, 12(2): 87-92.
Reininger, B. M., Pérez, A., Flores, M. I. A., Chen, Z., & Rahbar, M. H. (2012). Perceptions of social support, empowerment and youth risk behaviors. The journal of primary prevention, 33(1): 33-46.
Shishido, H., Gaher, R. M., & Simons, J. S. (2013). I don't know how I feel, therefore I act: alexithymia, urgency, and alcohol problems. Addictive Behaviors, 38(4): 2014-2017.
Tariq, N., pta, V. (2021). High Risk Behaviors. [Updated 2021 Jul 14]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560756/
Thorberg, F.A,. Young, R. M., Sullivan, K. A., & Lyvers, M. (2009). Alexithymia and alcohol use disorders : a critical review. Addictive Behaviors, 34(3): 237-245.
Todd, J., Green, G., Harrison, M., Ikuesan, B. A., Self, C., Pevalin, D. J., & Baldacchino, A. (2004). Social exclusion in clients with comorbid mental health and substance misuse problems. Social psychiatry and psychiatric epidemiology, 39(7): 581-587.
Uribe, L. (2007). Social Isolation and sexual risk behavior among recently arrived male Hispanic migrants in Durham, North Carolina. The University of North Carolina at Chapel Hill.
Wells, R; Rehman, U & Sutherland, S. (2016). Alexithymia and social support in romantic relationships. Personality and Individual Differences. 90. 371-376.
Zimet, G. D., Dahlem, N. W., Zimet, S. G., & Farley, G. K. (1988). The multidimensional scale of perceived social support. Journal of Personality Assessment, 52: 30-41.