رابطه بین ویژگی های شخصیتی، رفتار اخلاقی و احساس گناه با رفتار شهروندی اجباری
محورهای موضوعی : روانشناسی
محمد علی نادی
1
(دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوراسگان اصفهان)
هاجر عزیزی
2
(دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوراسگان اصفهان)
نفیسه مسجدی
3
(دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوراسگان اصفهان)
کلید واژه: ویژگی های شخصیتی رفتار اخلاقی احساس گناه رفتار شهروندی اجباری دبیران دوره متوسطه,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر تعیین رابطة بین ویژگیهای شخصیتی، رفتار اخلاقی و احساس گناه با رفتار شهروندی اجباری بود. بدین منظور 320 نفر از دبیران دبیرستانهای دخترانه شهر اصفهان به شیوة تصادفی طبقهای و متناسب با سهم جمعیتی هر ناحیه بهعنوان حجم نمونه انتخاب شدند. روش پژوهش، علیّ- همبستگی و ابزار پژوهش شامل مقیاس رفتار شهروندی اجباری ویگودا- گادوت، سیاهه ویژگیهای شخصیتی کاستا و مک کری، مقیاس رفتار اخلاقی لوزیر و مقیاس احساس گناه مارشال، سانفنتر و تانگنی بود. دادهها از طریق ضریب همبستگی پیرسون و مدل یابی معادلات ساختاری تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین ویژگیهای شخصیتی (ویژگیهای برونگرایی، دلپذیر بودن و باوجدان بودن) با رفتار شهروندی اجباری رابطه منفی، ویژگی انعطافپذیری رابطه منفی و ویژگی روان گسسته رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. نتایج الگوسازی معادله ساختاری نشان داد که از بین ویژگیهای شخصیتی، بعد باوجدان بودن و دلپذیر بودن با رفتار اخلاقی رابطة معنادار و مستقیم دارد. همچنین ویژگیهای باوجدان بودن، انعطافپذیری، برونگرایی و روان گسستگی با احساس گناه رابطه معنادار و مستقیم و متغیر رفتار اخلاقی و احساس گناه رابطه مستقیم و معنادار با رفتار شهروندی اجباری دارند.
The aim of the current study was to study the relationship between personality traits, moral behavior and the feeling of guilt with compulsory citizenship behavior. Thus, 320 teachers at Isfahan female high schools were chosen by stratified random sampling method and proportional to demographic share of each region as a sample. The research method was casual-comparative-correlation method and the study tools included the measures of Vigoda-Gadot Compulsory Citizenship Behavior Scale, Costa & McCrae, Personality Traits Inventory, Lussier, Moral Behavior Inventory, The Feeling of Guilt Scale Marschall, Sanftner & Tangney. The data was analyzed by using Pearson correlation coefficient and the structural equation modeling. Results revealed that, there was a negative relationship between personality traits (the extroversion characteristics, being pleasant, being conscientious) with compulsory citizenship behavior, and a negative relationship with flexibility, and a significant and positive relationship with psychotic characteristic. Results of the structural equation modeling showed that between personality traits, there is a direct and significant relationship between the dimensions of being conscientious and being pleasant with moral behavior. In addition there was a direct and significant relationship between the characteristics of being conscientious, flexibility, extroversion and psychotic with the feeling of guilt, and there was a direct and significant relationship between moral behavior variable and the feeling of guilt with compulsory citizenship behavior.
پور یوسف، سیاوش، آزاد فلاح، پرویز (1391). ارتباط بین ویژگیهای شخصیتی، تعهد سازمانی و سبکهای مقابلهای کارکنان. مجله روانشناسی. 16 (4)، 369-355.
رضایی، منصور، غلامعلی لواسانی مسعود، حجازی، الهه (1394). رابطه هوش معنوی و راهبردهای مدیریت زندگی با رفتار شهروندی سازمانی معلمان. مجله روانشناسی. 19 (3)، 326-314.
سليماني، نادر (1390). بررسي رابطه بين رفتار اخلاقي مديران با رفتار شهروندی سازماني معلمان و کارکنان در مدارس شهرستان گرمسار. مجله نوآوري هاي مديريت آموزشي. 7 (1)، 11-27.
شاطری، کریم، یوزباشی، علیرضا، نوری زاده، رحمان(1388). رفتار شهروندی اجباری در سازمان. مجله تدبیر. 212، 58-61.
طالب، محسن (1392). رابطه بین رفتارهای اجباری مدنی-سازمانی با رفتارهای مدنی- سازمانی با در نظر گرفتن نقش استرس و فرسودگی هیجانی. پایاننامه ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.
سید عباس زاده میرمحمد، امانی ساری بگلو، جواد، خضری آذر، هیمن و پاشوی، قاسم (1391). مقدمهای بر مدل یابی معادلات ساختاری به روش PLS و کاربرد آن در علوم رفتاری. انتشارات دانشگاه ارومیه.
عابدی تراب، رضا، آخش، سلمان و ملکی حسنوند، مسلم (1394). توجه به مفهوم رفتار شهروندی اجباری سازمانی بهعنوان ضرورتی جدی در مدیریت سازمانهای هزارة سوم، اولین کنفرانس بین المللی روانشناسی و علوم تربیتی. شیراز. موسسه عالی علوم و فناوری حکیم عرفی شیراز.https://www.civilica.com/Paper-ICPE01-ICPE01_072.html
قاضى مرادى، حسن (1393). در ستايش شرم. جامعهشناسی شرم در ایران. تهران: نشر اختران.
کریمی، یوسف (1393). نگرش و تغییر نگرش. تهران: نشر ویرایش.
گال، مردیت، بورگ، والتر، گال، جویس (1387). روش های پژوهش کمی و کیفی در علوم تربیتی و روانشناسی. ترجمۀ احمد نصر و همکاران. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
نظریان، بلال، عیسی خانی، احمد (1394). بررسی ارتباط ابعاد پنجگانه شخصیت و رفتار شهروندی سازمانی مدیران دانشگاههای پیام نور استان گیلان. فصلنامه مدیریت توسعه و تحول. 23، 86-75.
هاشمی، تورج، آرین پور، الناز، ماشینچی عباسی، نعیمه (1393). نقش جهتگیری اجتماعی بر رفتار اخلاقی با توجه به نقش میانجی معنویت. شناخت اجتماعی. 3 (5)، 30-44.
Ahmadian S, Sesen H, & Soran S. (2017). Expanding the boundaries of compulsory citizenship behavior: Its impact on some organizational outputs. Business and Economic Horizons, 13 (1): 110-118, http://dx.doi.org/10.15208/beh.2017.08
Barrick, M.R., Mount, M.K., Judge, T.A. (2001). The FFM personality dimensions and job performance: Meta-analysis of meta-analysis in “International Journal of Selection and Assessment, 9: 9-30.
Bruno, S., Lutwak, N., & Agin, M. (2009). Conceptualization of guilt and the corresponding relationship to emotional ambivalence, self-disclosure, loneliness and alienation. Personality and Individual Differences, 47: 487-491
Clarke, S., & Robertson, I.T. (2005). A meta-analytic review of the big five personality factors and accident involvement in occupational and non- occupation settings. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 78: 355-376.
Cloninger, R. (2004). Mood and Affect. Feeling good. The science of well-being. New York. Oxford University Press.
Cohen, A., & Kol Y. (2004). Professionalism and organization citizenship behavior: An empirical examination, among Israeli nurses, Journal of Managerial Psychology, 19 (4), 386.
Desivilya, H.S., Sabag, Y., & Ashton, E. (2006). Prosaically tendencies in organizations, International Journal of Organizational Analysis, 14 (1): 22-42.
Diane, L., & Wilde. (2002). Determinants of ethical behavior of public administrators: Profession, position, and organizational climate. Tennessee State University.
Eisenberg, N. (2000). Emotion, regulation, and moral development. Annul. Rev. Psycho, 51: 665-697.
Kim, S., Oneill, W., & Cho, H. (2010). When an employee not help coworkers? The effect of leader- member exchange on employee envy and organizational citizenship behavior, International Journal of Hospitality Management, 29: 530-537.
Peabody, D., De., & Raad, B. (2002). The substantive nature of psycho lexical Personality factors. A comparison across languages. Journal of Personality and Social Psychology, 83, 983-997.
Peng, Z. L., & Zhao, H.D. (2012). Does organization citizenship behavior really benefit the organization? Study on the compulsory citizenship behavior in china. Vanki Business International, 3 (1): 15-92.
Tepper, B.J. (2000). Consequences of abusive supervision. Academy of Management Journal, 43 (2), 178- 190.
Tepper, B.J., Duffy, M.K., Hoobler, J., & Ensley, M.D. (2004). Moderators of the relationships between coworkers’ organizational citizenship behavior and fellow employees’ attitudes. Journal of Applied Psychology, 89 (3): 455-465
Thomas, L., Baker, T.G., Hunt, M.C., & Anderwes. (2006). Promoting behavior and organizational citizenship behavior. United States: Clemson University.
Vigoda-Gadot, E. (2007). Redrawing the boundaries of OCB? An empirical examination of compulsory extra-role behavior in the workplace, Journal of Business and Psychology, 21: 377-405
Vigoda-Gadot, E. (2006). Compulsory citizenship behavior: Theorizing some dark sides of the good soldier syndrome in organizations. Journal for the Theory of Social Behavior, 36: 1.
Zarota, P. (1995). An instrument to assess the five factor model of personality. Polska lista Przymiotnikowa (PLP). Studia Psychogi: czne, 33, 227-256.
Zellars, K.L., Tepper, B.J., & Duffy, M.K., (2002). Abusive supervision and subordinates organizational citizenship behavior. Journal of Applied Psychology. 8:1068- 1076.
Zhao, H., Peng, Z., & Chen, H.K., (2014). Compulsory citizenship behavior and organizational citizenship behavior: The role of organizational identification and perceived interactional justice. The Journal of Psychology, 148(2): 177–196
Wells, M., & Jones, R. (2000). Childhood parentification and shame-proneness: A prelieminary syudy. American Journal of Family Therapy. 28:19-27