ارزیابی الگوی رابطه بین ذهنآگاهی و کیفیت رابطه زناشویی با میانجیگری باورهای لذت‌بری و قدردانی
محورهای موضوعی : روانشناسی خانواده
ذبیح الله کاوه فارسانی
1
(گروه مشاوره، دانشکدۀ ادبیات، دانشگاه شهرکرد، شهر کرد، ایران.)
محسن نظری فر
2
(گروه روانشناسی و مشاوره، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه اراک ، اراک ایران.)
فاطمه محمودی نجف آبادی
3
(گروه روانشناسی و مشاوره، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه اراک ، اراک ایران.)
کلید واژه: کیفیت رابطه زناشویی, ذهنآگاهی , باورهای لذت‌بری, قدردانی,
چکیده مقاله :
هدف از پژوهش حاضر ارزیابی مدل رابطه بین ذهن آگاهی و کیفیت رابطه زناشویی با میانجی گری باورهای لذت بری و قدردانی بود. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زنان و مردان متأهل ساکن شهر اصفهان در سال 1400 بود که در 5 سال اول زندگی زناشویی شان قرار داشتند که از بین آنها 258 نفر از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه های کیفیت رابطه زناشویی؛ قدردانی مک کالو و همکاران (2002)؛ ذهن آگاهی براون و رایان (2003) و باورهای لذت بری برایانت (2003) پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از روش های همبستگی پیرسون و تحلیل مدل-یابی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج رابطه مثبت و معنادار بین ذهن آگاهی، قدردانی و باورهای لذت بری با کیفیت رابطه زناشویی را نشان دادند (001/0p<). همچنین اثر غیرمستقیم باورهای ذهن آگاهی از طریق باورهای لذت بری و قدردانی بر کیفیت رابطه زناشویی و همچنین اثر غیر مستقیم ذهن آگاهی بر قدردانی از طریق باورهای لذت بری مورد تأیید قرار گرفت (05/0p<). بنابراین پیشنهاد می شود مشاوران و روانشناسان در حوزه خانواده از نتایج این پژوهش برای ارتقا کیفیت زندگی زناشویی و فردی خانواده ها استفاده کنند و با بکارگیری تدابیری جهت ارتقا و استفاده از مهارت های ذهن آگاهی، تجارب باورهای لذت بری و قدردانی جهت افزایش کیفیت رابطه زناشویی در کارهای آموزشی و بالینی خویش به کار گیرند.
The purpose of the present study was evaluating the model of relationship between mindfulness and marital quality with mediator role of savoring beliefs and gratitude. The research method was descriptive-correlational. The study population consisted of the all married men and women who living in Esfahan in 2021, among whom 258 were selected using convenience sampling method and completed perceived marital quality, gratitude questionnaire, mindful attention awareness scale and the savoring beliefs inventory. Structural equation modeling (SEM) was used through SPSS (version 24) and AMOS (version 24) software to analyze the data. The results showed a positive and significant relationship marital relationship quality, mindfulness, savoring beliefs and gratitude (p <0.001). The indirect effect of savoring beliefs and gratitude through mindfulness on marital relationship quality and also the indirect effect of mindfulness on gratitude through savoring beliefs were confirmed (p<0.05). Therefore, it is suggested that counselors and psychologists in the field of family use the results of this study to improve the marital relationship quality and individual life of families and by using measures to improve and use mindfulness skills, experiences of savoring beliefs and gratitude for Increase the marital relationship quality in their educational and clinical work.
اربابی، فائزه؛ سراوانی، شهرزاد؛ زینلی پور، مژگان و هاشمی سنجابی، امیر (1401). اثربخشی ذهنآگاهی مبتنی بر شناخت‌‌درمانی بر بهزیستی روانشناختی، کیفیت زندگی و تاب‌‌آوری در زوجین با تعارضات زناشویی. مجله روانشناسی، 26(2)، 149-140.
جهانیان، مجید و سپهری شاملو، زهره (1396). تاثیر ذهنآگاهی بر رضایت زناشویی: با میانجیگری هوش هیجانی. روان پرستاری ، 5(3)، 1-6.
سیفی، سیدجواد؛ صدری، اسماعیل؛ رضایی، علی و شیخ الاسلامی، علی (1401). ساخت و بررسی ویژگی‌‌های روانسنجی پرسشنامه مشکلات روانشناختی- زناشویی ازدواج در زنان متقاضی طلاق با سابقه ازدواج زودهنگام: یک مطالعه ترکیبی. مجله روانشناسی، 26(2)، 231-222.
قاسمی پور، یدالله و قربانی، نیما (1389). بهوشیاری و نیازهای بنیادین روانشناختی در بیماران قلبی-عروقی. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 16(2)، 162-154.
قمرانی، امیر؛ کجباف، محمدباقر؛ عریضی، حمیدرضا و امیری، شعله. (1388). بررسی پایایی و روایی پرسشنامه قدردانی در دانش‌‌آموزان دبیرستانی. فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی، 3(1)، 77-86.
کشمیری، مرتضی؛ فتحی آشتیانی، علی و جلالی، پیوند (1398). نقش تعدیل کنندۀ ذهنآگاهی در رابطه بین افسردگی، اضطراب و تنیدگی با بهزیستی روان شناختی. مجله روانشناسی،23(2)، 231-217.
Aghaie, E., Roshan, R., Mohamadkhani, P., Shaeeri, M., & Gholami-Fesharaki, M. (2017). Factor analysis and psychometric pharacteristics of the persian version of savoring belief inventory (SBI). Avicenna Journal Neuro Psycho Physiology, 4(1), 1-7.
Bookwala, J. (2005). The role of marital quality in physical health during the mature years. Journal of Aging and Health, 17(1), 85-104.
Brown, K. W., & Ryan, R. M. (2003). The benefits of being present: mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 84, 822–848.
Bryant, F. (2003). Savoring Beliefs Inventory (SBI): A scale for measuring beliefs about savoring. Journal of mental health, 12(2), 175-196.
Bryant, F. B., Chadwick, E. D., & Kluwe, K. (2011). Understanding the processes that regulate positive emotional experience: Unsolved problems and future directions for theory and research on savoring. International Journal of Wellbeing, 1, 107-126.
Bryant, F. B., Osowski, K. A., & Smith, J. L. (2020). Gratitude as a mediator of the effects of savoring on positive adjustment to aging. The International Journal of Aging and Human Development, 92(3):275-300
Burpee, L. C., & Langer, E. J. (2005). Mindfulness and marital satisfaction. Journal of Adult Development, 12(1), 43-51.
Cheung, R. Y., & Ng, M. C. (2019). Mindfulness and symptoms of depression and anxiety: The underlying roles of awareness, acceptance, impulse control, and emotion regulation. Mindfulness, 10(6), 1124-1135.
Cheung, R. Y., & Ng, M. C. (2020). Dispositional mindful awareness and savoring positive experiences: A prospective test of cognitive reappraisal as a mediator. Personality and Individual Differences, 163, 110050.
Cheung, R. Y., Ke, Z., & Ng, M. C. (2020). Dispositional mindfulness and mental health in Chinese emerging adults: A multilevel model with emotion dysregulation as a mediator. PloS one, 15(11), e0239575.
Coffey, K. A., & Hartman, M. (2008). Mechanisms of action in the inverse relationship between mindfulness and psychological distress. Complementary health practice review, 13(2), 79-91.
Delatorre, M. Z., & Wagner, A. (2021). The marital relationship from the perspective of couples. Ciencias Psicológicas, 15(1), e-2355.
Desrosiers, A., Vine, V., Klemanski, D. H., & Nolen‐Hoeksema, S. (2013). Mindfulness and emotion regulation in depression and anxiety: common and distinct mechanisms of action. Depression and anxiety, 30(7), 654-661.
Dinkel, A., & Balck, F. (2005). An evaluation of the german relationship assessment scale. Swiss Journal of Psychology, 64(4), 259–263. Emmons, R. A., & Stern, R. (2013). Gratitude as a psychotherapeutic intervention. Journal of Clinical Psychology. 69(8), 846–855.
Eyring, J. B., Leavitt, C. E., Allsop, D. B., & Clancy, T. J. (2021). Forgiveness and Gratitude: Links Between Couples’ Mindfulness and Sexual and Relational Satisfaction in New Cisgender Heterosexual Marriages. Journal of Sex & Marital Therapy, 47(2), 147-161.
Frech, A., & Williams, K. (2007). Depression and the psychological benefits of entering marriage. Journal of Health and Social Behavior, 48(2), 149- 163.
Fredrickson, B. L. (2004). The broaden–and–build theory of positive emotions. Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B: Biological Sciences, 359(1449), 1367-1377.
Gardner, F. L. & Moore, Z. E. (2017). Mindfulness based and acceptance-based interventions in sport and performance contexts. Current Opinion in Psychology, 16, 180-184
Garland, E. L., Farb, N. A., Goldin, P. R., & Fredrickson, B. L. (2015). Mindfulness broadens awareness and builds eudaimonic meaning: a process model of mindful positive emotion regulation. psychological inquiry, 26(4), 293–314.
Gesell, N., Niklas, F., Schmiedeler, S., & Segerer, R. (2020). Mindfulness and romantic relationship outcomes: the mediating role of conflict resolution styles and closeness. Mindfulness, 11(10), 2314-2324.
Hoe, S. L. (2008). Issues and procedures in adopting structural equation modeling technique. Journal of Applied Quantitative Methods, 3(1), 76- 83.
Ivtzan, I., Young, T., Martman, J., Jeffrey, A., Lomas, T., Hart, R., & Eiroa-Orosa, F. J. (2016). Integrating mindfulness into positive psychology: A randomised controlled trial of an online positive mindfulness program. Mindfulness 7, 1396–1407.
Keng, S. L., Smoski, M. J., & Robins, C. J. (2011). Effects of mindfulness on psychological health: A review of empirical studies. Clinical psychology review, 31(6), 1041-1056.
Kiken, L. G., Lundberg, K. B., & Fredrickson, B. L. (2017). Being present and enjoying it: Dispositional mindfulness and savoring the moment are distinct, interactive predictors of positive emotions and psychological health. Mindfulness, 8(5), 1280-1290.
Kim, E. (2012). Marital adjustment and depressive symptoms in Korean Americans. Issues in Mental Health Nursing, 33, 370–376.
Kimmes, J. G., Durtschi, J. A., & Fincham, F. D. (2017). Perception in romantic relationships: a latent profile analysis of trait mindfulness in relation to attachment and attributions. Mindfulness, 8, 1328–1338.
Klussman, K., Curtin, N., Langer, J., & Nichols, A. L. (2020). Examining the effect of mindfulness on well-being: self-connection as a mediator. Journal of Pacific Rim Psychology, 14, e5.
Kumar, S., Feldman, G., & Hayes, A. (2008). Changes in mindfulness and emotion regulation in an exposure-based cognitive therapy for depression. Cognitive therapy and research, 32(6), 734-744.
Lambert, N. M., Clark, M. S., Durtschi, J., Fincham, F. D., & Graham, S. M. (2010). Benefits of expressing gratitude: Expressing gratitude to a partner changes one’s view of the relationship. Psychological Science, 21(4), 574-580.
Laurenceau, J. P., & Bolger, N. (2005). Using diary methods to study marital and family processes. Journal of Family Psychology, 19(1), 86-97.
MacDonald, H. Z., & Baxter, E. E. (2017). Mediators of the relationship between dispositional mindfulness and psychological well-being in female college students. Mindfulness, 8, 398–407.
Maher, E. L., & Cordova, J. V. (2019). Evaluating equanimity: Mindfulness, intimate safety, and relationship satisfaction among meditators. Couple and Family Psychology: Research and Practice, 8(2), 77 89.
McCullough, M. E., Emmons, R. A., & Tsang, J. A. (2002). The grateful disposition: a conceptual and empirical topography. Journal Personality Social Psychology, 82(1), 112-27.
Nurhayati, S. R., Faturochman, F., & Helmi, A. F. (2019). Marital quality: A conceptual review. Buletin Psikologi, 27(2), 109-124.
Parker-Pope, T. (2010). For better: The science of a good marriage. High Bridge, A division of Recorded Books.
Raes, F., Smets, J., Nelis, S., & Schoofs, H. (2012). Dampening of positive affect prospectively predicts depressive symptoms in non-clinical samples. Cognition & Emotion, 26(1), 75-82.
Robles, T. F., Slatcher, R. B., Trombello, J. M., & McGinn, M. M. (2014). Marital quality and health: a meta-analytic review. Psychological bulletin, 140(1), 140.
Rosenzweig, D. (2013). The sisters of mindfulness. Journal of Clinical Psychology, 69(8), 793-804.
Sahdra, B., Ciarrochi, J., & Parker, P. (2016). Nonattachment and mindfulness: Related but distinct constructs. Psychological Assessment, 28(7), 819–829.
Sharpley, C., & Cross, D. G. (1982). A psychometric evaluation of the Spanier Dyadic Adjustment Scale. Journal of Marriage and the Family, 739-741.
Singh, U., & Tripathi, A. (2018). Savoring Beliefs, Relationship Satisfaction and Subjective Wellbeing among married couples. International Journal of Movement Education and Social Science, 7(1), 315-323.
Smith, J. L., & Hanni, A. A. (2019). Effects of a Savoring Intervention on Resilience and Well-Being of Older Adults. Journal of applied gerontology: The official journal of the Southern Gerontological Society, 38(1), 137–152.
Swickert, R., Bailey, E., Hittner, J., Spector, A., Benson-Townsend, B., & Silver, N. C. (2019). The mediational roles of gratitude and perceived support in explaining the relationship between mindfulness and mood. Journal of Happiness Studies, 20(3), 815-828.
Tugade, M. M., & Fredrickson, B. L. (2007). Regulation of positive emotions: Emotion regulation strategies that promote resilience. Journal of happiness studies, 8(3), 311-333.
Vater, A., & Schröder–Abé, M. (2015). Explaining the link between personality and relationship satisfaction: Emotion regulation and interpersonal behaviour in conflict discussions. European Journal of Personality, 29(2), 201-215.
Voci, A., Veneziani, C. A., & Fuochi, G. (2019). Relating mindfulness, heartfulness, and psychological well-being: the role of self-compassion and gratitude. Mindfulness, 10(2), 339-351.